Toelichting passiva

Eigen vermogen
Het eigen vermogen van de gemeente omvat de algemene reserve, de bestemmingsreserves en het saldo van de rekening.

- Algemene reserve

Deze reserve is in principe vrij aanwendbaar. De bespaarde rente van de reserves wordt niet volledig ten gunste van de rekening van baten en lasten gebracht, aanwending van de vrije reserve kan een nadelig effect hierop veroorzaken.

- Bestemmingsreserves

Deze zijn voor specifieke doeleinden gevormd op basis van een raadsbesluit en/of ministeriële richtlijnen.

Stand en verloop reserves
De reserves en voorzieningen zijn aangepast aan het BBV. Het belangrijkste verschil tussen reserves en voorzieningen is dat de raad in het geval van reserves een grote vrijheid heeft om de bestemming van deze gelden te wijzigen. Om die reden worden reserves als eigen vermogen aangeduid. In het geval van voorzieningen is er veelal sprake van verplichtingen.
Zolang de gemeenteraad de bestemming van geoormerkt geld nog kan veranderen, is er sprake van een bestemmingsreserve. Zodra dit niet meer kan, is er sprake van een voorziening. Dit betekent bijvoorbeeld dat nog niet bestede, voor een specifiek doel ontvangen middelen verkregen van derden, tot de voorzieningen behoren (bijvoorbeeld de regeling Nieuwkomers).
Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor dat de staat van reserves wordt toegevoegd aan de jaarrekening. Aan de jaarrekening is een bijlage (4.1) toegevoegd met de aard en de reden van iedere reserve. Een nadere toelichting op de reserves is opgenomen in het bijlagenboek.

Het verloop in 2023 wordt in het volgende overzicht per reserve weergegeven.

Algemene reserve
De storting betreft het (restant) positieve rekeningresultaat 2022. De onttrekking betreft de verwerking van de door de raad vastgestelde oktoberbrief bij de vaststelling van de begroting 2023.   

Reserve Hybride werken
Het restantbudget voor de thuiswerkregeling is gestort in de reserve zodat hiermee uitgaven in volgende jaren gedekt kunnen worden. Tevens is het restant budget van het project subsidieadministratie gestort in de reserve ten behoeve van uitvoering van het project in 2024.

Bestemmingsreserve overlopende posten
De reserve overlopende posten wordt ingezet voor overheveling van (met name) incidentele middelen van het ene naar het volgende jaar. In 2023 zijn met de bestuursrapportage en de laatste begrotingswijziging meerdere bedragen gestort en onttrokken aan de reserve:

Reserve onderhoud gemeentelijke gebouwen
Deze reserve wordt ingezet als egalisatiereserve voor het onderhoud aan gemeentelijke gebouwen. Er is een bedrag gestort van € 222.000. De onttrekking is bepaald op basis van de uitgevoerde werkzaamheden. Deze komen voort uit het uitvoeringsprogramma ten behoeve van het onderhoud. De meerjarenonderhoudsplannen (MOP) van de gemeentelijke gebouwen vormen daarvoor de basis.

Reserve bruggen
Op basis van het Beheerplan Civiele Kunstwerken is een onttrekking gedaan aan de reserve bruggen ten gunste van het onderhoudsbudget van civiele kunstwerken.

Reserve onderwijshuisvesting
Er zijn een tweetal onttrekkingen gedaan aan deze reserve. Een bedrag van € 20.000 is onttrokken voor het financieren van een noodlokaal bij de Montessorischool. Daarnaast is er € 200.000 onttrokken om plaats te bieden aan de Reiziger, de islamitische school die gestart is in Maassluis. Om hen plek te geven is de voormalig Kardinaal Alfrinkschool deels verbouwd. Daarbij is ook ruimte gemaakt voor kinderopvang.

Reserve cultuur
De restant coronamiddelen met het label 'cultuur' zijn toegevoegd aan de reserve.

Reserve sociaal domein
Per saldo is er € 122.000 gestort in deze reserve. De grootste mutatie is die van het project Doorbraakmethode MVS. Voor 2023 en 2024 is hiervoor een bedrag van € 96.000 begroot.
Het project is gestart in het voorjaar 2023. Tot nu toe zijn er geen kosten in rekening gebracht. Zorgverzekeraar DSW financiert voor en achteraf wordt er gefactureerd. Om de beschikbare middelen voor de doorbraakmethode te behouden wordt deze reserve ingezet.

Reserve exploitatie grondbedrijf
De storting van € 2.591.000 bestaat uit de winstnames op - met name - De Dijk (verkoop laatste kavel) en Het Balkon (€ 1,6 mln.) en de vrijval van het voorzienbare tekort Spechtstraat (€ 640.000).

Reserve leges
In 2023 is een deel van de extra opbrengsten bouwleges gestort in de reserve leges ter dekking van de kosten voor de digitalisering van het bouwarchief. Daarnaast brengt de inwerkingtreding van de Omgevingswet en de overgangsperiode die daarbij het gevolg is mogelijk extra kosten met zich mee.

Reserve nieuwkomers
De gemeente ontvangt middelen ontvangen voor de opvang van vluchtelingen op de Lady Anne en de huisvesting van de Oekraïners in de Vliet. Het restant van deze middelen is gestort in deze reserve ter dekking van toekomstige kosten voor deze opvang.

Reserve onderhoud kademuren
Er heeft een onttrekking plaatsgevonden ten behoeve van de uitvoering van het beheerplan civiele kunstwerken.

Reserve uitvoering sportnota
Er is uitvoering gegeven aan de sportnota.

Reserve innovatie sociaal domein
De mutaties zijn verwerkt conform de besluitvorming in de bestuursrapportage en slotwijziging. Verder zijn er geen bijzonderheden te melden. Per saldo stijgt de reserve met € 90.000.

Reserve bedrijfsvoering w.o. participatie
In 2023 is een bedrag onttrokken ten behoeve van de inzet van een projectleider vastgoed.

Reserve premie werkloosheidswet (ww)
Bij de werknemers wordt maandelijks premie WW ingehouden en het saldo over 2023 is gestort in de reserve premie Werkloosheidwet (ww). Hiermee kan een eventuele reparatie-uitkering worden bekostigd. In 2023 is geen beroep gedaan op de reserve.

Reserve Wmo
Het overschot, dan wel het tekort, op de uitgaven van de uitvoering van de Wmo wordt gestort in/ onttrokken aan de reserve WMO. In 2023 is er sprake van een overschot van € 40.000.

Reserve jeugd
De bijdrage aan de Gemeenschappelijke regeling Jeugdhulp Rijnmond (GRJR) is aanzienlijk hoger dan begroot. Het verschil van € 750.000 wordt grotendeels veroorzaakt door de stijging op de post landelijke inkoop, het zogeheten landelijk transitiearrangement (LTA). Dit wordt gedekt uit de egalisatiereserve Jeugd. Over 2024 wordt de bijdrage aan de GRJR naar boven bijgesteld. Er is een lokaal onderzoek gestart naar de post LTA. De uitkomst zal bepalen wat de gevolgen zijn voor de hoogte van de bijdrage aan de GRJR in de meerjarenbegroting. In de tussentijd zal er een beroep worden gedaan op de reserve jeugd. De hoogte van deze reserve is niet toereikend om deze bedragen in de toekomst op te vangen. Voorgesteld wordt om bij de actualisatie van de nota reserves, voorzieningen en weerstandsvermogen de reserve te beoordelen, de hoogte van het plafond naar boven bij te stellen en de reserve aan te vullen tot het (nieuwe) plafond.

Reserve corona noodfonds
In 2023 is een bestedingsplan vastgesteld ten behoeve van de resterende coronamiddelen met het label 'cultuur' en zijn deze middelen overgeheveld naar de reserve cultuur. De resterende middelen zijn in 2023 ingezet ten behoeve van coronaverzachtende maatregelen en energiecompensatie organisaties. De rest van het noodfonds is vrijgevallen bij het opheffen van het fonds. De reserve is leeg en kan worden gesloten.

Reserve beschermd wonen
De onderbesteding op de centrummiddelen beschermd wonen is, conform de afspraken, gestort in de reserve. De regiovisie voor Beschermd Wonen, Maatschappelijke Opvang en Vrouwenopvang is begin 2024 vastgesteld. In 2024 worden de uitvoeringsplannen uitgewerkt om de juiste dienstverlening en voorzieningen te kunnen bieden. Afgesproken in MVS-verband is om de overschotten  te reserveren
en in te zetten voor projecten en investeringen die voortvloeien uit de regiovisie en uitvoeringsplannen.